|
|
მე-19 საუკუნის შუა პერიოდში, რუსეთის იმპერიაში „ნაროდნიკული“ (ხალხოსნური) მოძრაობის განვითარების კვალდაკვალ, საქართველოშიც გაჩნდა მისი ორგანიზაციის არალეგალური ქსელი, რომლის ეპიცენტრად იქცა ტფილისი და კავკასიის სხვა დიდი ქალაქები; „ხალხოსნურ“ ორგანიზაციას საიმედო დასაყრდენი ჰქონდა შექმნილი ტფილისისა და გორის მაზრებში.
ინტელიგენციის, სტუდენტთა და მოსწავლე-ახალგაზრდობის წრეებში პოპულარული იდეოლოგია თვითმპყრობელობის დამხობას, წოდებათა გაუქმებას, მშრომელთა ძირითადი მასის - გლეხობის - განვითარებასა და ემანსიპაციისკენ მიიწრავოდა. ეკონომიკური მსოფლმხედველობის მხრივ კი იგი კაპიტალისტური ურთიერთობების გაღრმავებასა და შემდეგ ფორმაციაზე გადასვლას სასურველად არ მიიჩნევდა და მომავალი იდეალური საზოგადოების მოწყობისათვის აუცილებლობად საერთო მიწათმფლობელობის განვითარება მიაჩნდა.
იდეოლოგიის შესაბამისად საქართველოში მოქმედმა ხალხოსანთა ორგანიზაციამ გლეხობაში არალეგალური პროპაგანდის ქსელის მოწყობა და მათ განათლებაზე ზრუნვა დაიწყო.
„ნაროდნიკთა“ მიერ მეფის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლაში ტერორის ფართოდ გამოყენებისა და იმპერატორის მკვლელობის შემდეგ მათ წინააღმდეგ რეჟიმის მიერ წარმოებული მკაცრი რესპრესიებისა და 1880-1890-იან წლებში ახალი, მწყობრი სოციალისტური იდეოლოგიის გამოჩენის კვალდაკვალ „ნაროდნიკული“ ორგანიზაციები დასუსტდა და დაიშალა. წევრთა ნაწილი სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობას შეუერთდა, ნაწილი პოლიტიკას ჩამოშორდა, ნაწილმა კი ნაციონალისტური ხაზი აირჩია.
1900-იანი წლების დასაწყისისთვის ძველი ორგანიზაციების ნაშთებზე კვლავ გაჩნდა განახლებული - სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის ქსელი.
საქართველოსა და კავკასიაში პარტიის დასაყრდენი კვლავ ქალაქის ინტელიგენცია და სტუდენტობა იყო, რომელთაც ამჯერად მეტ-ნაკლები წარმატებით შეძლეს გავლენის მოპოვება სოფლადაც. 1903-1904 წლისათვის ესერთა ორგანიზაციები მოქმედებდნენ ტფილისში, ქუთაისში, ბათუმსა და ბაქოში.მათ ბაზაზე ჩამოყალიბდა სრულიად რუსეთის სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის კავკასიის კავშირი.
1905 წლის რევოლუციური მოძრაობის დაწყების შემდეგ ესერთა ორგანიზაციებიც გააქტიურდნენ და მეფის რეჟიმის წარმომადგენლებს ტერორს უწყობდნენ.სხვა სოციალისტურ და ნაციონალისტურ პარტიებთან მძაფრი დისკუსიის მიუხედავად, ესერთა ორგანიზაციები რევოლუციური მოძრაობისას აქტიურად თანამშრომლობდნენ რეჟიმის წინააღმდეგ მოქმედ ძალებთან.
1917 წლამდე მეფის რეჟიმმა ესერთა ორგანიზაციების გამოვლენისა და განადგურების მიზნით მრავალი ოპერაცია ჩაატარა.
1917 წელს რუსეთის იმპერიის დაშლისა და ამიერკავკასიის, შემდგომ კი საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების გამო, 1918 წლის მაისში ესერთა კავკასიის კავშირში განხეთქილება მოხდა. მაისშივე პარტიის ქართველმა წევრებმა საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის დამფუძნებელი ყრილობა გამართეს.
პარტია შედიოდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კოალიციური მთავრობის შემადგენლობაში.
|
|