შესახებ
English
საერობო არჩევნების შედეგები
1918-09-15








რამდენადაც მთავარი საერობო ინსტრუქტორის მიერ დამუშავებული სტატისტიკა, მისი კანცელარიის მიერ შენახული დოკუმენტები სამაზრო არჩევნების შესახებ და პრესის მასალები არჩევნების მიმდინარეობის შესახებ 1918 წლიდან 1920 წლამდე, გვაძლევს საშუალებას, გავაანალიზოთ სტატისტიკა, შეგვიძლია, თითოეული მაზრის არჩევნების შედეგები შევაჯამოთ მცირე რეზიუმეებით.


1918 წელი – პირველი ეტაპი


ტფილისის მაზრა


საერობო არჩევნებისათვის მზადება ყველაზე ადრე ტფილისის მაზრაში დაიწყო. 1918 წლის ადრე გაზაფხულის მოვლენების დროს სამაზრო საარჩევნო კომიტეტის მუშაობა მხოლოდ რესპუბლიკაში შექმნილი საერთო მდგომარეობის გამო შეფერხდა. მაისიდან მან მუშაობა განაახლა.[1] საერობო არჩევნები ივლისის დასაწყისისათვის იყო დანიშნული, მაგრამ ტექნიკური სირთულეების გამო გადაიდო და სამაზრო კომისია იძულებული გახდა, არჩევნები სხვადასხვა ოლქში სხვადასხვა დროს დაენიშნა.[2] ყველაზე გვიან არჩევნები ჩატარდა ყარაიაზის ოლქში, რადგან ადგილობრივი მოსახლეობის – აზერბაიჯანელების უმეტესობა საზაფხულო საძოვრებზე იყო გასული.[3]

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – მიხეილ იშხანოვი; არჩევნები დაიწყო – 14 ივლისს; არჩევნები დასრულდა – 15 ნოემბერს;

საარჩევნო ოლქები მაზრაში – 5;

სულ ამომრჩეველი – 42 000;

ხმა მისცა – 18 316;

აქტივობა – 43,6 %.


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ) და საქართველოს სოციალისტ – ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 13 883 (75, 79 %);

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია და უპარტიო კანდიდატები – 4431 (24, 19 %);


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 34(ს/დ – 25, ს/ფ – 9);

№ 2 – ედპ – 11 (ედპ– 6 და უპარტიოები 5); უპარტიო – 1[4];

სულ – 45.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


გარეუბანი (11 ხმოსანი) № 1 – 7 ხმოსანი, № 2 – 4 ხმოსანი (უპარტიო);

სართიჭალა (17 ხმოსანი) № 1 -13 ხმოსანი, № 2 – 4 ხმოსანი.

მანგლისი (5 ხმოსანი) № 1 – 4 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი (ს/ფ[5]).

ბელოკლიუჩინის-აღბულახის (7 ხმოსანი) – № 1 – 6 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი.

ყარაიაზის (5 ხმოსანი) № 1 – 3 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი (ედპ-1,უპარტიო – 1.[6])






სენაკის მაზრა


არჩევნები დანიშნული იყო 28 ივლისს, მაგრამ ტექნიკური სირთულეების გამო გადაიდო 4 აგვისტოსათვის.[7] 4 აგვისტოს არჩევნები შედგა ყველგან, მარტვილის ოლქის გარდა. ბოლშევიკური განწყობის და სხვადასხვა კრიმინალური ჯგუფების თარეშის ფონზე ბევრმა ამომრჩეველმა შიშის გამო ვერ შეძლო მონაწილეობის მიღება, რადგან ხსენებული ძალები მოქალაქეებს ატერორებდნენ და არჩევნებში მონაწილეობის შემთხვევაში ანგარიშსწორებით ემუქრებოდნენ.[8]

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების ინსტრუქტორი – დავითაია; არჩევნები დაიწყო - 4 აგვისტოს; არჩევნები დამთავრდა - 4 აგვისტოს (გარდა მარტვილის ოლქისა);

მაზრა გაყოფილი იყო 8 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 55 500;

ხმა მისცა -16 624;

აქტივობა – 29,95 %;


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ) და საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 10 354 (62,21%);

№ 3 – საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 4 726 (28,42%);

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 1 306 (7,85%).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 25 (22 ს/დ, 3 ს/ფ);

№ 3 – ს/რ – 10;

№ 2 – ედპ – 2; უპარტიო – 1;

სულ – 38.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქ. ფოთი (4 ხმოსანი): № 1 – 2 ხმოსანი, № 2 -2 ხმოსანი.

ქ. ახალი-სენაკი (2 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი.

I ოლქი (თეკლათი, ჭალადიდი, ძველი-სენაკი, ნოსირი, გეჯეთი), (5 ხმოსანი): № 1 – 4 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი.

II ოლქი (უშაფათი, ფოცხო, ლეძაძამე, ნოქალაქევი, ეკი), (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი.

III ოლქი (აბედათი, ჯალევი, ლეხაინდრავო, ბანძა, ნახუნავო), (5 ხმოსანი): № 1 – 3 ხმოსანი, № 3 – 2 ხმოსანი.

IV ოლქი (სეტეთი, სამიქაო, აბაშა, ონტოფო), (6 ხმოსანი): № 1 – 4 ხმოსანი, № 3 – 2 ხმოსანი.

V ოლქი (ნაესაკოვო, ქვათანა, მარანი, სუჯუნა), (6 ხმოსანი): № 1 – 4 ხმოსანი, № 3 – 2 ხმოსანი.

VI ოლქი (მარტვილი, თამაკონი, სალხინო, ნაგვაზაო, კიწია, კინჩხა) (6 ხმოსანი): № 1 – 3 ხმოსანი, № 3 – 3 ხმოსანი.







ოზურგეთის მაზრა


თავდაპირველად ოზურგეთის საერობო სამაზრო კომიტეტი შედგა 1918 წლის 20 იანვარს. მან მუშაობა ივნისში განაახლა, დაიქირავა ინსტრუქტორი და შეუდგა არჩევნებისათვის მზადებას. მაზრა დაიყო ოთხ საარჩევნო ოლქად. თითოეულში შეიქმნა საოლქო საარჩევნო კომისიები, რომლებმაც ინსტრუქტორის ხელმძღვანელობით ყველა სოფელში ჩამოაყალიბეს საარჩევნო სასოფლო კომისიები. არჩევნების გასაადვილებლად საარჩევნო ყუთი დაიდგა ყველა სოფელში. არჩევნები დაინიშნა 18-20 აგვისტოსათვის. საკანდიდატო სიების პირველი ვერსია გამოქვეყნდა პირველ აგვისტოს, შესწორებული სიები – 8 აგვისტოს.[9] ოზურგეთის მაზრაში ყველა სოციალისტური პარტია ბლოკით, ერთიანი სიით გამოვიდა.

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – ყარამან ქარცივაძე; სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტის თავმჯდომარე – ვიქტორ ღლონტი; მდივანი – მიხეილ საბაშვილი; ოზურგეთის საოლქო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე – ყარამან ქარცივაძე; ლანჩხუთის ოლქის – ლუკა კვიტაიშვილი; ჩოხატაურის – ავთო ცინცაძე;[10] არჩევნები დაიწყო - 18 აგვისტოს; არჩევნები დამთავრდა - 20 აგვისტოს;

მაზრა გაყოფილი იყო 4 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 53 454;

სულ ხმა მისცა – 36 725;

აქტივობა 68,72 %.


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (ს/დ), საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიისა (ს/ფ) და საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის (ს/რ) გაერთიანებული სია – 36 073 (95,5 %);

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 651 (1,7 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 27 (ს/დ – 17, ს/ფ – 5, ს/რ – 5);

სულ – 27.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქალაქი ოზურგეთი (2 ხმოსანი): № 1 – 2 ხმოსანი;

ოზურგეთის (7 ხმოსანი): № 1 – 7 ხმოსანი;

ჩოხატაურის (9 ხმოსანი): № 1 – 9 ხმოსანი;

ლანჩხუთის (9 ხმოსანი): № 1 – 9 ხმოსანი.






თელავის მაზრა


თელავის სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტი 1918 წლის 25 მარტს ჩამოყალიბდა შემდეგი შემადგენლობით:

ზოგადი მონაცემები: სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტის თავმჯდომარე – კოტე ანდრონიკაშვილი; თავმჯდომარის ამხანაგი – ი. ბაკურიძე; მდივანი – გაბრიელ ცისკარიშვილი.

კომიტეტის წევრები: ქალაქის თვითმმართველობიდან – ვ გ. ტერ-არუთინოვი; ქალაქის მუშათა დეპუტატების საბჭოდან – ჩანგაშვილი და გოგიშვილი; საადგილმამულო კომიტეტიდან – ნ. ანდრონიკაშვილი; სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიიდან – ი. ბაკურიძე; ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან – გიორგი ციცქიშვილი; „დაშნაკცუტიუნიდან“ – გაბელოვი.[11]

საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – ექვთიმე მიქელაძე; არჩევნები დაიწყო - 20 აგვისტოს; არჩევნები დამთავრდა - 8 სექტემბერს.

მაზრა დაყოფილი იყო 5 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 14 419;

ხმა მისცა – 8 410;

აქტივობა – 58,32 %.


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ) და საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 7 836 (93,17 %);

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 544 (6,46 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 24 (ს/დ – 17, ს/ფ – 7);

სულ – 24.


საარჩევნო ოლქების დასახელება:[12] ქ. თელავის, ყვარლის, ნაფარეულის, იყალთოს. წინანდლის.







ქუთაისის მაზრა


ქუთაისის მაზრაში ანარქიისა და სხვა ტექნიკური პრობლემების გამო არჩევნები რამდენჯერმე გადაიდო. არჩევნები ძალზე გაჭიანურდა ტყიბულის ოლქში, სადაც ყაჩაღი მორჩაძის თარეში არ აძლევდა ადმინისტრაციას საშუალებას, არჩევნები ჩაეტარებინა, რის გამოც პროცესი ოქტომბრამდე გაგრძელდა, საბოლოოდ ჩაშლილად გამოცხადდა და ქუთაისის სამაზრო ერობა ტყიბულის ოლქის 3 ხმოსნის გარეშე შეუდგა მუშაობას.

ქუთაისის მაზრაში სოციალისტური ბლოკი სოციალ-დემოკრატთა და სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიებმა მოაწყეს, თუმცა, მაგალითად, სამტრედიის ოლქში ისინი ცალ-ცალკე გამოვიდნენ.[13]

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი –კუპრაშვილი; საერობო სამაზრო საარჩევნო კომიტეტის მდივანი – ნუცუბიძე; არჩევნები დაიწყო - 22 აგვისტოს; არჩევნები დამთავრდა - 26 ოქტომბერს (ტყიბულში, ჩაიშალა);

მაზრა დაყოფილი იყო 8 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 120 456;

ხმა მისცა – 38 307;

აქტივობა – 31,80 %;


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ)და საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 35 597(86 %)

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 3 683 (10 %)

№ 3 – საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 2 017 (5 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 33 ( ს/დ – 22, ს/ფ – 11);

№ 2 – ედპ – 7; № 3 – ს/რ – 2;

სულ – 42 (45-დან).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქალაქი ქუთაისი (14 ხმოსანი): № 1 – 10 ხმოსანი, № 2 – 4 ხმოსანი; ქუთაისის ოლქი (6): № 1 – 4 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი;

სამტრედია (6): № 1 – 5 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი;

ბაღდათი (5): № 1 – 5 ხმოსანი;

ხონი (5): № 1 – 5 ხმოსანი;

ვანი (3): № 1 – 2 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი;

სვირი (3): № 1 – 2 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი;

ტყიბული (3) – ჩაიშალა.








შორაპნის მაზრა


შორაპნის მაზრაში სამაზრო საერობო საარჩევნო კომისია ყველაზე ადრე – 1917 წლის დეკემბერში ჩამოყალიბდა. გაზაფხულის დამდეგამდე მან რამდენიმე სხდომა გამართა, მაგრამ 15 მაისამდე პრაქტიკულად ვერ ამოქმედდა. ამ დროიდან სამაზრო ინსტრუქტორი იწყებს აქტიურ მოქმედებას. მაზრა დაიყო საარჩევნო ოლქებად და უბნებად. ჩამოყალიბდა საოლქო და საუბნო საარჩევნო კომისიები. მაზრაში სოციალისტურ ბლოკში სოციალ-დემოკრატები, სოციალისტ-ფედერალისტები და სოციალისტ-რევოლუციონერები გაერთიანდნენ.[14]

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – ვლადიმერ სულაქველიძე; სამაზრო საერობო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე – გრიგოლ საყვარელიძე; არჩევნები დაიწყო - 1-ლ სექტემბერს; არჩევნები დამთავრდა: 15 სექტემბერს;

მაზრა გაყოფილი იყო 6 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 185 254 (18 471);[15]

ხმა მისცა – 19 787 (19 767);

აქტივობა – 10,68%.


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (ს/დ), საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიისა (ს/ფ) და საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის (ს/რ) გაერთიანებული სია – 16 657 (79,21 %)

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 4 112 (20,27 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 34 (ს/დ – 17, ს/ფ – 14, ს/რ – 3);

№ 2 – ედპ – 10;

სულ – 44.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქალაქი ყვირილა (1 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი;

ყვირილის (7 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი;

ჩხარის (9 ხმოსანი): № 1 – 8 ხმოსანი № 2 – 1 ხმოსანი;

საჩხერის (9 ხმოსანი): № 1 ხმოსანი – 7, № 2 – 2 ხმოსანი;

ჭიათურის (9 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 2 – 4 ხმოსანი;

ხარაგაულის (9 ხმოსანი): № 1- 8 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი.







სიღნაღის მაზრა


ზოგადი მონაცემები:საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – ბერძენიშვილი; არჩევნები დაიწყო - 15 სექტემბერს; არჩევნები დამთავრდა - სექტემბერი;

მაზრა გაყოფილი იყო 5 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 54 861;

ხმა მისცა – 12 703;

აქტივობა – 23,15 %.[16]


შედეგები:

1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ)და საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 10 173 (80,08 %)

№ 2 – ეროვნულ-დემოკრატები: საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია, მიწის მესაკუთრეთა ეროვნული პარტია და რადიკალ-დემოკრატ გლეხთა პარტია – 2 523 (19, 86 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 37 (ს/დ – 25, ს/ფ – 12);

№ 2 – ეროვნულ-დემოკრატები (ედპ, ე/პ, რ/დ) – 6;

სულ – 43


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქვემო მაჩხაანის (17 ხმოსანი): № 1 – 15 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი;

გურჯაანის (10 ხმოსანი): № 1- 8 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი;

ქოდალოს (6 ხმოსანი): № 1 – 6 ხმოსანი;

ლაგოდეხის (6 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი;

ქალაქი სიღნაღი (4 ხმოსანი): № 1 – 3 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი.







გორის მაზრა


გორის მაზრაში საერობო სამაზრო საარჩევნო კომიტეტი მოეწყო 1918 წლის გაზაფხულზე. 5 მარტს მთავარი საერობო ინსტრუქტორის თანაშემწის, ტიტე მარგველაშვილის ვიზიტის შემდეგ 7 მარტს გორის სამაზრო აღმასკომის სხდომაზე, მისივე თანადასწრებით, დაიწყო საარჩევნო კომიტეტის ჩამოყალიბება. მუშაობის შეფერხების გამო კომიტეტის პრეზიდიუმი მხოლოდ 17 აპრილს აირჩიეს. მაზრაში ანარქიული გამოსვლების მიუხედავად კომიტეტი მაინც ცდილობდა, აქტიურად ემუშავა. განისაზღვრა საარჩევნო ოლქები, დაიწყო რეგისტრატორების მომზადება. მუშაობა კვლავ განახლდა ივნისში, როდესაც ინსტრუქტორმა თბილისიდან არჩევნების დაჩქარების მითითება მიიღო. კომიტეტმა ამომრჩეველთა აღწერის დასაჩქარებლად მასწავლებელთა კავშირს სთხოვა, არდადეგებზე მყოფი პედაგოგების კადრები დაეხმარებინა ამ საქმისათვის. თითო რეგიონს 3 რეგისტრატორი მიამაგრეს, რომლებმაც დაჩქარებული ტემპით, დიდი ენთუზიაზმით შეასრულეს დავალება, ხშირად საკუთარი ხარჯის დამატებითაც კი. არ მოხერხდა აღწერის ჩატარება მხოლოდ ჯავის მხარეში, ადგილობრივი ოსების წინააღმდეგობის გამო. ზოგადად, პოსტკრიზისული მდგომარეობის გამო საარჩევნო აღწერა ვერ იყო სრულყოფილი; სიაში მხოლოდ 90 000-მდე ამომრჩეველი აღიწერა, მაშინ როცა მოსახლეობის რაოდენობა 500 000-ს შეადგენდა.[17] არჩევნები დანიშნული იყო აგვისტოსათვის, მაგრამ ტექნიკური პრობლემების გამო გადაიდო ჯერ 8 სექტემბრის,[18] შემდეგ კი 15 სექტემბრისათვის და სხვადასხვა ოლქებში კიდევ გაჭიანურდა.

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – მარიამ (მაშო) კაპანაძე; სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტის თავმჯდომარე – მიხეილ კობერიძე; თავმჯდომარის ამხანაგი – დ. ხუციშვილი; მდივანი – მ. კინწურაშვილი; არჩევნები დაიწყო - 15 სექტემბერს; არჩევნები დამთავრდა - 23 ოქტომბერს;

მაზრა გაყოფილი იყო 8 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 92 451;

ხმა მისცა – 46 744;

აქტივობა – 50,56 %[19]


შედეგები:

№ 1 – საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 43 593 (93,25%)

№ 2 – საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (ს/ფ) – 2 243 (4,79 %)

№ 3 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 622 (1.33 %)

№ 4 – სომხეთის რევოლუციური ფედერაცია „დაშნაკცუტიუნი“ – 286 (0,61 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

№ 1 – ს/დ – 36;

№ 2 – ს/ფ – 2;

№ 3 – ედპ – 1;

№ 4 – „დაშნაკცუტიუნი“ – 1;

სულ – 40.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქალაქი გორი (5 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი, № 4 – 1 ხმოსანი;

ცხინვალი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

მეჯვრისხევი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

ახალქალაქი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

ქარელი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

გომი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

ბორჯომი (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი;

ხაშური (5 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი.






დუშეთის მაზრა


დუშეთის მაზრაში არჩევნების მთავარი ხელის შემშლელი პირობები – დუშეთის ამბოხების შემდეგ გამეფებული აპათია და, მეორე მხრივ, მაზრაში მძვინვარე გრიპის – „ისპანკის“ ეპიდემია იყო, რამაც ამომრჩეველთა დაბალი აქტივობა განაპირობა. ამის მიუხედავად, დუშეთის არჩევნები საინტერესო იყო მწვავე პარტიული კონკურენციის თვალსაზრისით; სოციალ-დემოკრატები და სოციალისტ-ფედერალისტები, რომლებიც აქამდე ერთიანი ბლოკით გამოდიოდნენ სხვა მაზრებში, დუშეთის მაზრაში ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ და სხვა მაზრებშიც – ზუგდიდის გარდა, ეს პარტიები გაერთიანებული სიით აღარ გამოსულან. წინასაარჩევნო აგიტაცია მიმართული იყო, როგორც ამომრჩეველთა აქტიურობის გაზრდის, ასევე კონკურენტი პარტიის დისკრედიტაციისა და კონტრაგიტაციისკენ. სოციალისტ-ფედერალისტების პარტიის წინასაარჩევნო კამპანიაში ცენტრიდან ჩამოსული ლიდერებიც მონაწილეობდნენ.[20] მაზრაში ამომრჩეველთა აქტიურობა მაინც დაბალი აღმოჩნდა. თავდაპირველად არჩევნები ოქტომბრის ბოლოს იყო დანიშნული, იგი ჯერ 10, შემდეგ 12 ნოემბრისთვის გადაიდო.[21] საბოლოოდ არჩევნების პროცესი 15 ნოემბერს დაიწყო. არჩევნები მხოლოდ ჯართალის თემში ჩაიშალა.

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – მანჯგალაძე; სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტის თავმჯდომარე – ირ. ურუშაძე;[22] არჩევნები დაიწყო - 15 ნოემბერს; არჩევნები დამთავრდა - 26 ნოემბერს;

მაზრა გაყოფილი იყო 6 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 33 644;

ხმა მისცა – 9 025;

აქტივობა – 26,52 %.


შედეგები:

№ 1 – საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) - 7 602 (84,23%)

№ 2 – საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (ს/ფ) – 1 403 (15,54 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

№ 1 – ს/დ – 20;

№ 2 – ს/ფ – 5;

სულ – 25.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქალაქი დუშეთი (1 ხმოსანი): № 2 – 1 ხმოსანი;

ბაზალეთის (5 ხმოსანი): № 1 – 2 ხმოსანი, № 2 – 3 ხმოსანი;

მცხეთის (6 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი;

ქსნის (6 ხმოსანი): № 1 – 6 ხმოსანი;

ქვეშეთის (7 ხმოსანი): № 1 – 7 ხმოსანი.








ზუგდიდის მაზრა


ზუგდიდის მაზრაში საერობო საარჩევნო კომიტეტი ყველაზე გვიან, 1918 წლის ნოემბერში ჩამოყალიბდა.[23] მაზრა მთელი წლის განმავლობაში ვერ ახერხებდა კრიზისული მდგომარეობიდან გამოსვლას. მძიმე ეკონომიკური ვითარება და კრიმინალების თარეში თან ერთვოდა უკიდურეს ანტაგონიზმს წამყვან პარტიებს შორის. საერობო არჩევნებისთვის მაზრაში სოციალისტური ბლოკი შეკრეს სოციალ-დემოკრატებმა და სოციალისტ-ფედერალისტებმა, რათა როგორმე შეესუსტებინათ სოციალისტ-რევოლუციონერთა გავლენა. დამკვირვებლების შეფასებით, არჩევნებში ძირითადად მაზრაში გამეფებული „ბოლშევიკური სულისკვეთების“მოწინააღმდეგე მოქალაქეები და ამ განწყობის მომხრეები დაუპირისპირდნენ ერთმანეთს.[24] არჩევნების შედეგების დათვლისას სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიამ წალენჯიხის შედეგების გაბათილება მოითხოვა, თუმცა საოლქო კომისიამ ეს არ გაიზიარა და სამაზრო კომიტეტმა არჩევნების შედეგები დაამტკიცა.

ზოგადი მონაცემები: სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტის თავმჯდომარე – ვ. კობახიძე. შეცვალა – მუჯირმა; მდივანი – გ. ანჯაფარიძე; არჩევნები დაიწყო - დეკემბერში; არჩევნები დამთავრდა - დეკემბერში;

მაზრა გაყოფილი იყო 6 საარჩევნო ოლქად.

სულ ამომრჩეველი – 65 728;

ხმა მისცა – 21 995;

აქტივობა – 33,46 %[25];


შედეგები:

№ 1 – სოციალისტური ბლოკი: საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიისა (ს/დ )და საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (ს/ფ) გაერთიანებული სია – 11 633 (53,7 %)

№ 3 – საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 8 608 (39,13 %)

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 1 724 (7,88%)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


№ 1 – სოციალისტური ბლოკი – 17 (ს/დ – 9, ს/ფ – 8);

№ 3 – ს/რ – 12;

№ 2 – ედპ – 1;

სულ – 30.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ქ. ზუგდიდი (1 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი;

ზუგდიდის I (ნიკოსია, ცაიში, დარჩელი, კოკი, კახათი, აბასთუმანი, შამგონა, ანაკლია, ნარაზენი, ოირემე, გითიანი?) (6 ხმოსანი): № 1 – 2 ხმოსანი, № 3 – 4 ხმოსანი;

ზუგდიდის II (ყულისკარი, კორცხელი, ჭაქვინჯი, ახალი ხიბულა, ძველი ხიბულა, რიყე, ჭკადუაში, ლედგებიე, ზუგდიდი) (5 ხმოსანი): № 1 – 2 ხმოსანი, № 3 – 3 ხმოსანი;

წალენჯიხის I (ჯვარი, ჯგალი, ფახულანი, ლია, ჭალა, ობუჯი) (6 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი;

წალენჯიხის II (ლესიჭინე, ლეწურწუმე, ახუთი, ჭოღი, ნაფიჩხავო, კირცხი, ჩხოროწყუ, მუხური) (5 ხმოსანი): № 1 – 3 ხმოსანი, № 3 – 2 ხმოსანი;

რედუტ-ყალეს (ყულევის) (ხეთა, ხორგა, ხობი, ქარიატა, ნოჯიხევი, ხორში, ზანა, ქვალონი, საჯიჯაო, რედუტ-ყალე) (7 ხმოსანი): № 1 – 4 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი, № 3 – 2 ხმოსანი.





რაჭის მაზრა


რაჭის მაზრაში, არჩევნებისას გრიპის ეპიდემია მძვინვარებდა და დიდთოვლობა იყო. სოციალ-დემოკრატიული და სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიები მსჯელობდნენ ბლოკის შეკვრის შესაძლებლობაზე, თუმცა ხმოსანთა რიცხვის განაწილებაში უთანხმოების გამო ბლოკი არ შედგა (სოციალისტ-ფედერალისტებს სთავაზობდნენ 7 ადგილს 25-კაციან სიაში, ისინი კი 12-ს ითხოვდნენ). რეპორტიორი შენიშნავდა, გარემო პირობების გათვალისწინების მიუხედავადაც, თუ რამდენად მცირე იყო აქტივობა ამომრჩეველთა შორის – თუკი 1917 წელს რუსეთის დამფუძნებელი კრების არჩევნებში 23 206-მა ამომრჩეველმა მიიღო მონაწილეობა, საერობო არჩევნებში ამის მესამედი თუ ჩაებაო.[26] პირველ ეტაპზე არჩევნები ჩაიშალა ჩასავლის ოლქში, სადაც ოსები ცხოვრობდნენ კომპაქტურად, თუმცა მოგვიანებით აქ არჩევნები შედგა და დარჩენილი 2 ხმოსანიც აირჩიეს.

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – კონსტანტინე ჯაფარიძე; არჩევნები დაიწყო - 8 დეკემბერს; არჩევნები დამთავრდა - დეკემბერში;

სულ ამომრჩეველი – 22 760;

ხმა მისცა – 6 674 (ჩასავალის საზოგადოების გარდა);

აქტივობა – 29,32 %;

მაზრა დაყოფილი იყო 5 საარჩევნო ოლქად.


შედეგები:

№ 1 – საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 5 820 (87,20 %)

№ 3 – საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (ს/ფ) 703 (10,53 %)

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 151 (2,26 %)


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

№ 1 – ს/დ – 21 ;

№ 3 – ს/ფ – 4;

სულ – 25;


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ონის (7 ხმოსანი): № 1 – 6 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი;

უწერის (3 ხმოსანი): № 1 – 3 ხმოსანი;

ამბროლაურის (7 ხმოსანი): № 1 – 6 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი;

სადმელის (6 ხმოსანი): № 1 – 5 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი;

ჩასავალის (2 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი, № 3 – 1 ხმოსანი.






ლეჩხუმის მაზრა


მძიმე ზამთრის პირობებში საკომუნიკაციო გზების ჩაკეტვის და 1918 წლის დეკემბერში საქართველო-სომხეთის ომის გამო შექმნილი მდგომარეობის ფონზე ლეჩხუმის მაზრაში საერობო არჩევნების შესახებ ძალზე მწირი ცნობებია ხელმისაწვდომი. არჩევნების შედეგებზე ინფორმაციის ფრაგმენტები ლეჩხუმის მაზრიდან დაბრუნებული საქართველოს პარლამენტის დეპუტატის, ზაქარია გურულის მოხსენებიდანაა ცნობილი. მისი შეფასებით, წინასააჩევნო პროცესს და პარტიულ აგიტაციას ძალზე მწვავე და არასასურველი სახე ჰქონდა, თუმცა სოციალ-დემოკრატიულმა პარტიამ მაინც მოახერხა უმრავლესობის მოპოვება.[27]

ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო - 15 დეკემბერს; არჩევნები დამთავრდა - ძირითად ოლქებში – 20 დეკემბერი. ბოლო ეტაპი ჩატარდა 1919 წლის 20 იანვარს, ზემო სვანეთში;

მაზრა გაყოფილი იყო 3 (?) საარჩევნო ოლქად;

ამომრჩეველთა რიცხვი და აქტივობა უცნობია;

უცნობია ასევე პარტიათა მიერ მიღებული ხმების რაოდენობა.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

№ 1 – ს/დ – 19;

№ 2 – ს/ფ – 2;

№ 3 – ედპ – 2;

სულ – 23[28];

ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:

ცაგერის ოლქი (10 ხმოსანი?);

ლაილაშის ოლქი (8 ხმოსანი?);

ზემო სვანეთი (5 ხმოსანი).




1919 წელი – მეორე ეტაპი



აფხაზეთში საერობო არჩევნების სტატისტიკის ნაკლებობის გამო, მხოლოდ მათი ჩატარების მიახლოებითი დრო და არჩეულ ხმოსანთა რაოდენობებია ცნობილი. აფხაზეთში ერობების არჩევნები 1919 წლის თებერვალ-მარტში დაიწყო და ძირითად ოლქებში დადგენილ ვადებში დასრულდა.


გუმისთის მაზრა


ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო: იანვარში; არჩევნები დამთავრდა: თებერვალში; სულ ამომრჩეველი – 14 275[29].

სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა: ს/დ – 30; ს/ფ – 1; ს/რ – 5; ედპ – 2; სულ – 38[30].



კოდორის მაზრა


ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო: თებერვალში; არჩევნები დამთავრდა: ?; სულ ამომრჩეველი – 13 886.

სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა: ს/დ – 14; უპარტიო – 5; ს/რ – 2; ედპ – 3; რსდმპ (ბოლშევიკი) – 1; სულ – 25.



სამურზაყანოს მაზრა


ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო: თებერვალი; არჩევნები დამთავრდა: მარტი; სულ ამომრჩეველი – 23 178.

სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა: ს/დ – 26 (23).[31] ს/ფ – 6 ; ს/რ – 4 (8); ედპ – 2 (1); სულ – 38[32].



გუდაუთის მაზრა


ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო: 13 მარტს; არჩევნები დამთავრდა: 21 მაისს; სულ ამომრჩეველი – 13 549.

სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა: ს/დ – 17; უპარტიო – 5; გაურკვეველი – 9; სულ – 31[33].

საარჩევნო ოლქები: გუდაუთის და გაგრის. გუდაუთაში ჩატარდა არჩევნები 13 მარტს, გაგრაში, ნაწილში 20 აპრილს, დარჩენილ ნაწილში 21 მაისს.



ბორჩალოს მაზრა


ბორჩალოს სამაზრო საერობო საარჩევნო კომიტეტი აქტიურ მუშაობას 1919 წლის მაისიდან შეუდგა. კომიტეტი ეკატერინენფელდში (ბოლნისი) იყო განთავსებული.[34]

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი –გ. ბარტყულაშვილი; არჩევნები დაიწყო - 8 ივნისს; არჩევნები დამთავრდა - 21 ივნისს (წალკაში);

სულ ამომრჩეველი – 42 661;

ხმა მისცა – 21 585 (გაბათილებული ხმების გამოკლებით);

აქტივობა – 50,59 %;

მაზრა დაყოფილი იყო 5 საარჩევნო ოლქად.


შედეგები:[35]

საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (ს/დ) და „ჰუმმეთის“ (ენერგია – აზერბაიჯანის მუსლიმთა სოციალისტური პარტია) გაერთიანებული სია[36] – 8 689 (40,25 %);

უპარტიოთა სხვადასხვა ჯგუფები – 6 557 (30,37 %);

სოციალისტი-კოლონისტები (ახალშენები) – 1 426 (6,6 %);

საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 4 637 (21,48 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

ს/დ და „ჰუმმეთის“ გაერთიანებული სია – 18 (ს/დ – 7, ჰუმმეთი – 11);

უპარტიოთა სხვადასხვა ჯგუფები – 7;

საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 5;

სოციალისტი-კოლონისტები (ახალშენები) – 2;

სულ – 32.


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


შულავერი (5 ხმოსანი):[37] № 1 – ს/დ – 5 ხმოსანი;

ბორჩალო (5 ხმოსანი): № 1 – ს/დ – 4 ხმოსანი, № 2 – სოციალისტი კოლონისტები (ახალშენები) – 1 ხმოსანი;

ეკატერინენფელდი (5 ხმოსანი): № 1 – ს/დ – 4 ხმოსანი, № 2 – სოციალისტი კოლონისტები (ახალშენები) – 1 ხმოსანი;

ბაშკიჩეთი (5 ხმოსანი): № 1 – ს/დ – 5 ხმოსანი;

წალკა (12 ხმოსანი): № 1 – უპარტიოთა ჯგუფი -1 ხმოსანი, № 2 – უპარტიოთა ჯგუფი – 1 ხმოსანი, № 3 – ს/რ – 5 ხმოსანი, № 4 – უპარტიოთა ჯგუფი – 3 ხმოსანი, № 5 – უპარტიოთა ჯგუფი – 2 ხმოსანი




თიანეთის მაზრა


თიანეთის მაზრაში საერობო არჩევნების სამზადისი 1918 წლის ნოემბრიდან დაიწყო.[38] თუმცა მუშაობა გაჭიანურდა და 1919 წლის ივნისამდე სამაზრო საარჩევნო კომიტეტი არ ჩამოყალიბებულა.[39] მისი მოწყობის შემდეგ არჩევნები მალევე ჩატარდა.

ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – დავით ჩხეიძე; არჩევნები დაიწყო - ივლისში; არჩევნები დამთავრდა - 3 აგვისტოს;

მაზრა გაყოფილი იყო 3 საარჩევნო ოლქად;

სულ ამომრჩეველი – 13 000;

ხმა მისცა – 6 340;

აქტივობა – 48,76 %


შედეგები:

№ 1 – საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 4 799.

№ 3 – საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (ს/ფ) – 895

№ 2 – საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 646


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

№ 1 – ს/დ – 15;

№ 3 – ს/ფ – 7;

№ 2 – ედპ – 3;

სულ – 25[40].


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა საარჩევნო ოლქების მიხედვით:


ერწო-თიანეთი (13 ხმოსანი): № 1 – 8 ხმოსანი, № 2 – 2 ხმოსანი, № 3 – 3 ხმოსანი;

ახმეტა (6 ხმოსანი): № 1 – 6 ხმოსანი

ფშავ-ხევსურეთი (6 ხმოსანი): № 1 – 1 ხმოსანი, № 2 – 1 ხმოსანი, № 3 – 4 ხმოსანი.



ახალციხის მაზრა


ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – პ.ი. ჩხენკელი; არჩევნები დაიწყო - 26 ოქტომბერს; არჩევნები დამთავრდა - 26 ოქტომბერს;

სულ ამომრჩეველი – 31 177;

სულ ხმა მისცა – 29 970;

აქტივობა – 97,02 %;


შედეგები:[41]

საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 30 570 (98,05 %);

სომხეთის სახალხო პარტია (ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია) – 604 (1,93 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

ს/დ – 31;

სომხეთის სახალხო პარტია – 2;

სულ – 33[42].






1920 წელი – მესამე ეტაპი



ზუგდიდის მაზრის მორიგი, მეორე საერობო არჩევნები


ზოგადი მონაცემები: არჩევნები დაიწყო - 25 იანვარს; არჩევნები დამთავრდა - 25 იანვარს;

მაზრა გაყოფილი იყო 6 საარჩევნო ოლქად.

სულ ამომრჩეველი – 65 728;

ხმა მისცა – 20 782;

აქტივობა – 31,61 %;


შედეგები:

საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 10 436 (50,21 %);

საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 5 863 (28,21 %);

საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 2 890 (13,90 %);

საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია (ს/ფ) – 1 593 (7,66 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:


ს/დ – 16;

ს/რ – 9;

ედპ – 3;

ს/ფ – 2;

სულ – 30[43].





ახალქალაქის მაზრა


ზოგადი მონაცემები: საერობო არჩევნების სამაზრო ინსტრუქტორი – პ.ი. ჩხენკელი; არჩევნები დაიწყო - 4 ივლისს; არჩევნები დამთავრდა - 23 აგვისტოს;

სულ ამომრჩეველი – 25 000;

ხმა მისცა – 23 734;

აქტივობა – 94,93 %.


შედეგები:[44]

საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ს/დ) – 16 627 (70,05 %);

სომხეთის რევოლუციური ფედერაცია „დაშნაკცუტიუნი“ – 5 744 (24,20%);

საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია (ს/რ) – 749 (3,15%);

საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) – 644 (2,71 %).


სამაზრო ერობაში გაყვანილი ხმოსნების რაოდენობა:

ს/დ – 22;

დაშნაკცუტიუნი – 7;

ს/რ – 1;

ედპ – 1;

სულ – 31.[45]






[1] ერობის გარშემო, ერთობა № 93, 11.05.1918.

[2] ერობის გარშემო, ერთობა № 136, 03.07.1918.

[3] არჩევნები საერთოთ კარგათ მიდის…, საქართველოს რესპუბლიკა № 45, 19.09.1918.

[4] ფარი-ხანუმ სოფიევა შემდეგ შევიდა ს/დ პარტიაში

[5]მანგლისის ოლქში სოციალ-დემოკრატიული და სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია ცალ-ცალკე, ბლოკის გარეშე მონაწილეობდა;

[6] აქ და ყველგან საერობო არჩევნების შედეგების სტატისტიკა შეჯერებულია შემდეგი საარქივო საქმეებიდან:საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 469 გვ. 134-161, № 907, № 1068.

[7]სენაკის მაზრის საერობო საარჩევნო კომისია… , ერთობა № 159, 30.07.1918.

[8] ვინ გაიმარჯვა? (საერობო არჩევნები სენაკის მაზრაში), ერთობა № 177, 22.08.1918.

[9] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 912.

[10] ერობის გარშემო, ერთობა № 161, 01.08.1918

[11] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 896.

[12] ოლქების მიხედვით ხმოსანთა რიცხვი გაურკვეველია.

[13] საერობო არჩევნები სამტრედიის რაონში, ერთობა № 182, 28.08.1918.

[14] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 927.

[15] არჩევნების შედეგების კალკულაციაში არის მცირე აცდენა სამაზრო კომიტეტის ანგარიშსა და მთავარი საერობო ინსტრუქტორის მიერ შედგენილ ცხრილს შორის.

[16] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 469

[17] მ. კობერიძე, გორის მაზრა. პროვინცია. ერთობა № 201, 20.09.1918

[18]გორის ამბები, ერთობა № 188, 04.09.1918

[19]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 469

[20] უნინი, საერობო არჩევნები დუშეთის მაზრაში, ერთობა № 262, 03.12.1918.

[21] დუშეთის მაზრაში, ერთობა № 234, 31.10.1918.

[22]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 910.

[23]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 906.

[24] ზუგდიდი. პროვინცია, მანი, ერთობა № 282, 28.12.1918

[25] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი №1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი №1, საქმე №469

[26] შ. ბერუკაშვილი, ერობის არჩევნები რაჭაში, ერთობა № 3, 04.01.1919.

[27](ს.დ.), საერობო არჩევნები ლეჩხუმში, ერთობა № 281, 27.12.1918.

[28] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 1068

[29]აქ და ქვემოთ აფხაზეთის მაზრების ამომრჩეველთა ციფრი მოყვანილია საქართველოს დამფუძნებელი კრების არჩევნების სტატისტიკური ცნობებიდან.

[30] აქ და ქვემოთ აფხაზეთის მაზრების ერობების ხმოსანთა სტატისტიკა მოყვანილია საქმიდან – საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი №1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი №1, საქმე №1068

[31] კავკასიის ქალაქი, № 4, 01.03.1919. ქრონიკა. სამურზაყანოს სამაზრო ერობაში, გვ. 44.

[32] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 1068.

[33]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 1068.

[34] საერობო არჩევნები, ერთობა № 100, 05.05.1919.

[35] ბორჩალოს მაზრის არჩევნების შედეგები გაანალიზებულია და სტატისტიკა კორექტირებულია შემდეგი მონაცემების შეჯერებით: Выборы в Борчалинское уездное земское собрание, Земская жизнь, კავკასიის ქალაქი, № 11-12, გვ. 86. ერობის არჩევნები ბორჩალოს მაზრაში, ერობა, საქართველოს რესპუბლიკა № 132, 19.06.1919.

[36] სხვადასხვა ოლქებში პარტიებს სხვადასხვა ნომრები ჰქონდათ მინიჭებული.

[37] ხმოსანთა რიცხვი აღებულია – კავკასიის ქალაქი, № 7-8, 15.05.1919. ქრონიკა. არჩევნები ბორჩალოს მაზრაში, გვ. 55. სავარაუდოდ, ცნობაში არასწორად არის მოყვანილი წალკის ოლქში ასარჩევ ხმოსანთა რიცხვი – 7, 5-ის ნაცვლად, და წალკის ოლქის მონაცემი.

[38]ერობა, ერთობა № 257, 27.11.1918.

[39] ერწო-თიანეთი. პროვინცია, ერთობა № 127, 12.06.1919.

[40]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი №1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი №1, საქმე №1068

[41] საერობო არჩევნები ახალციხეში, ერთობა № 245, 26.10.1919. საერობო არჩევნების შედეგები ახალციხეში, ერთობა № 250, 02.11.1919.

[42]საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი №1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი №1, საქმე №1068

[43] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი №1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი №1, საქმე №1068. არჩევნები ზუგდიდის მაზრაში, ერთობა № 27, 05.02.1920. ზუგდიდის საერობო არჩევნები (დეპეშა), ერთობა № 29, 07.02.1920.

[44] ერობის არჩევნები ახალქალაქის მაზრაში, ერთობა № 153, 09.07.1920.

[45] საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი № 1863 (საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო), ანაწერი № 1, საქმე № 1068