პეტრე როსტომის ძე სურგულაძე დაიბადა 1873 წლის ოქტომბერში (ძველი სტილით) ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრის სოფელ ჩიბათში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

დაწყებითი განათლება მიიღო ოზურგეთის სამოქალაქო სასწავლებელში,ხოლო საშუალო განათლება - ტფილისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში (ე. წ. საოსტატო სემინარია?).

1890-იანი წლებიდან მუშაობდა პედაგოგად ქუთაისის სათავადაზნაურო პროგიმნაზიაში; ამავე პერიოდიდან ჩაბმული იყო „მესამედასელთა“ წრეების საქმიანობაში.

პოლიტიკური საბაბით დააპატიმრეს 1900-იანი წლების დასაწყისში; ამავე მიზეზით დაითხოვეს სამსახურიდან.

მონაწილეობდა სოციალ-დემოკრატიული პრესის გამოცემაში. იყენებდა ფსევდონიმებს - "პ.", "პიერ სურატი".

1905 წლის რევოლუციის შემდეგ ჩამოშორდა სოციალ-დემოკრატიულ პარტიას; მუშაობდა ტფილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში მასწავლებლად.

1906 წლიდან მუშაობდა სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიაში.

1900-იანი წლების ბოლოს თანამოაზრეებთან ერთად ჩამოაყალიბა საიდუმლო ჯგუფი, რომელიც მიზნად ისახავდა საქართველოს სრული დამოუკიდებლობის იდეის პროპაგანდას და ამ მიზნის განსახორციელებლად იატაკქვეშა ჯგუფების ჩამოყალიბებას.

1908 წლიდან ჯგუფი გამოსცემდა ჟურნალ „ერს“, რომელიც 1909 წელს ხელისუფლებამ დახურა და პასუხისმგებელი რედაქტორი დააპატიმრა; გამოცემამ „საქართველოს მოამბის“ სახელით განაგრძო არსებობა.

მეორედ დააპატიმრეს 1910 წლის 7 აგვისტოს (ძველი სტილით), 1910 წელს, პეტრე სურგულაძის რედაქტორობით გამომავალ გაზეთ „ერში“ გიორგი გვაზავას სტატიის - „ჩეხეთის“ გამოქვეყნების გამო ავტორთან ერთად პასუხისგებაში მისცეს სისხლის სამართლის დებულების 129-ე მუხლის მე-2 პუნქტის ძალით; ტფილისის სასამართლო პალატამ 1910 წლის 18 ოქტომბერს (ძველი სტილით) მათ ერთწლიანი პატიმრობა მიუსაჯა.

მოსალოდნელი სასჯელის თავიდან ასაცილებლად პეტრე სურგულაძე არალეგალურად გაემგზავრა საზღვარგარეთ.

1910 წელს ჟენევაში მან დააარსა „ქართველ სეპარატისტთა ჯგუფი“; გამოსცემდნენ ჟურნალს „თავისუფალი საქართველო“.

1913 წელს საქართველოში არალეგალურად დაბრუნების მცდელობისას კვლავ დააპატიმრეს.

1914 წელს, პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ „სეპარატისტთა ჯგუფის“ ინიციატივით ჩამოყალიბდა „საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი“, რომლის თავმჯდომარეც პეტრე სურგულაძე გახდა; იგი აქტიურად მონაწილეობდა ქართული ლეგიონის ფორმირებასა და საქართველოში იარაღის არალეგალურად შეტანაში.

1917 წელს იყო საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი; პარტიის მთავარი კომიტეტის წევრი.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის სიით; იყო სამხედრო კომისიის წევრი.

აქტიურად მონაწილეობდა სამუსლიმანო საქართველოში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლების განმტკიცებაში.

1921 წლის დასაწყისში სტამბოლში გაემგზავრა კომერციული საქმიანობის წამოსაწყებად.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ აქტიურად იყო ჩაბმული სტამბოლის ქართული ემიგრაციის პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.

1922 წლის გაზაფხულიდან მუშაობდა „სტამბოლის პოლიტიკურ კომისიაში“.

1931 წლის 6 სექტემბერს პეტრე სურგულაძე მოულოდნელად გარდაიცვალა გულის შეტევით.

დაკრძალულია სტამბოლში.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #113, ანაწერი #24, საქმე #486; ფონდი #153, ანაწერი #3 - ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.

თეთრი გიორგი, #43-44, აგვისტო-სექტემბერი, 1931 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

სამშობლო, #11, აპრილი, 1932 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

დამოუკიდებელი საქართველო, #69, სექტემბერი, 1931 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ნარკვევები საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის ისტორიიდან. ოთარ ჯანელიძე. „მეცნიერება", თბილისი, 2002 წ.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს საისტორიო ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.