გრიგოლ (გიგო) იასონის ძე ნათაძე დაიბადა 1878 წლის 16 იანვარს ტფილისის გუბერნიის გორის მაზრის სოფელ კასპში, ტფილისის მოქალაქის - „ხალხოსანი“ იასონ ივანეს ძე ნათაძის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

სწავლობდა ტფილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში, საიდანაც 1892 წელს გადავიდა ვაჟთა მეორე გიმნაზიაში.

1898 წელს შევიდა კიევის უნივერსიტეტის ისტორიულ-ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე; 1901 და 1902 წლებში სტუდენტურ დემონსტრაციებში მონაწილეობის გამო ორჯერ გარიცხეს უნივერსიტეტიდან.

1902 წელს სწავლა განაგრძო ჟენევის უნივერსიტეტში, თუმცა ერთი კურსის დასრულების შემდეგ უსახსრობის გამო სწავლა მიატოვა და სამშობლოში დაბრუნდა.

ატარებდა კერძო გაკვეთილებს, თანამშრომლობდა პრესაში; იყენებდა ფსევდონიმს - „გან-ბარიძე“.

იყო რუსეთის სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის წევრი.

აქტიურად მონაწილეობდა 1905 წლის რევოლუციურ მოძრაობაში; 1905 წელს პოლიტიკური საბაბით დააპატიმრეს; ციხიდან გაათავისუფლეს ამნისტიით, 1905 წლის 17 ოქტომბრის მანიფესტის გამოცემის შემდეგ.

1907 წელს ექსტერნად დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის ისტორიულ-ფილოლოგიური ფაკულტეტი.

ამავე წლიდან მუშაობდა პედაგოგად ტფილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში; მცირე ხნის შემდეგ, როგორც „პოლიტიკურად არასაიმედო“ პირს, არ მისცეს მასწავლებლობის საშუალება ტფილისში და გადავიდა ქუთაისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიაში.

პარალელურად კითხულობდა ლექციებს „სახალხო უნივერსიტეტში“; იყო ქუთაისის დრამატული წრის გამგეობის წევრი.

1912 წელს დაბრუნდა ტფილისში, სადაც აგრძელებდა ლექციების კითხვას „სახალხო უნივერსიტეტში“ და მუშაობდა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებაში.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს.

1918 წლიდან იყო საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის მთავარი კომიტეტის წევრი.

მუშაობდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის განათლების სამინისტროში უმაღლეს და საშუალო სასწავლებელთა მთავარ გამგედ.

1919 წლიდან კითხულობდა ისტორიის კურსს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიის სიით; იყო სარედაქციო კომისიის მდივანი, განათლების, სამანდატო, სარედაქციო და საფინანსო კომისიების წევრი.

არჩეული იყო დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმის წევრად.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩამოშორდა პოლიტიკურ საქმიანობას.

1924 წლის 8 ივნისს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში; 1926 წლის 15 დეკემბერს აირჩიეს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორად, მუშაობდა მსოფლიო ისტორიის და პედაგოგიურ ფაკულტეტებზე.

შემდგომ წლებში სხვადასხვა დროს მუშაობდა ამიერკავკასიის და საქართველოს კომუნისტურ უნივერსიტეტში, პედაგოგიურ ინსტიტუტში, ცენტრალურ არქივში, მარქსიზმ-ლენინიზმის ინსტიტუტის თბილისის ფილიალში; იყო საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის წევრი.

1941 წელს მიენიჭა მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწის სტატუსი.

ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა თბილისში, 1951 წლის 24 მაისს.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

პროფესორი გრიგოლ იასონის ძე ნათაძე (ცხოვრება და მოღვაწეობა), ალ. ნამორაძე, სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შრომები, ტომი #77, თბილისი 1959 წ.

გამოჩენილი ქართველი პედაგოგი და მეთოდისტი, ალ. ნამორაძე, ისტორიის სწავლების საკითხები სკოლაში, კრებული VII, თბილისი, 1962 წ.

საზოგადოებრივი არქივი, "საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია", ნოდარ ნათაძის კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, კინო-ფოტო-ფონო დოკუმენტების ცენტრალური სახელმწიფო არქივი.